bilge köyü katliamı ne demek?

Bilge köyü katliamı ya da Mardin nişan töreni katliamı, köy korucusu Mehmet Çelebi tarafından 4 Mayıs 2009'da Mardin'in Mazıdağı ilçesine bağlı Bilge köyünde en az kırk dört kişinin öldüğü bir nişan töreninde yapılmış bir katliamdır. Saldırı, en az iki maskeli saldırgan tarafından el bombaları ve otomatik silahlar kullanılarak gerçekleştirildi.¹

Kurbanların yüzleri fiziksel olarak tanınmayacak hale geldi. Reuters, saldırının ölçeğinin ülkeyi şok ettiğini söyleyerek bunun "Türkiye'nin modern tarihindeki sivillere yönelik en kötü saldırılardan biri" olduğunu iddia etti.²³

Kayıplar

El bombalarıyla saldırı yaşanmadan önce konuklar büyük bir odaya eşlik edildi. Türkiye İçişleri Bakanı Beşir Atalay'a göre saldırı en az kırk dört kişiyi öldürdü ve altı kişiyi de yaraladı. Saldırıda ölenler arasında Bilge köyü muhtarı ve Bilge ailesinin diğer on üyesi vardı. Ölenlerin altısının çocuk, on altısının kadın, yirmi ikisinin erkek olduğu bildirildi. Bölgede keşfedilen diğer cesetler arasında, gelin Sevgi Çelebi ve kocası Habib Ari'nin yanı sıra Ari'nin kız kardeşi, dört yaşındaki bir kız olan Ruken vardı. Gelinin babası Cemil Çelebi yaralandı. Olayda düğünde köy imamı da öldürüldü. İki kız, arkadaşlarının cesetlerinin altında saklanarak hayatta kaldı. İki yetişkin anne-babadan ve üç ile on iki yaş arasında altı çocuktan oluşan bir aile katledildi.⁴

Olayın gelişimi ve sorumlular

Görgü tanıklarının ifadesine göre yatsı namazından sonra nişan evini basan yüzleri kapalı 5-6 kişilik saldırgan grubu 20 dakika boyunca insanları kalaşnikov silahla tarayarak olay yerinden kaçtılar. Katliamın hemen ardından jandarma tarafından saldırının faili olarak yakalanan 8 kişi gözaltına alınarak sorgulamalarına başlandı.⁵ Katliamdan sonra olayın neden yaşandığına dair; Çelebi ailesi içerisinde arazi anlaşmazlığı olduğu, saldırganların gelin Sevgi Çelebi'nin başka birisiyle evlenmesini istedikleri, damadın ailesi ile saldırıyı gerçekleştiren Çelebi ailesi üyeleri arasında husumet olduğu, saldırıyı gerçekleştiren aileden genç bir kızın akraba olan Çelebi ailesinden birisinin tecavüzüne uğradığı ve olayı kapatmak için evlilik için herhangi bir girişimde bulunulmamasının olayın gerçekleşmesine sebep olduğu şeklinde çeşitli iddialar ortaya atılmıştır.⁶ Sorgulamanın ardından 11 sanık tutuklanarak Gaziantep Cezaevine konuldu. "Şıh Mehmet" lakaplı Mehmet Çelebi ilk ifadesinde suçlamaları kabul etmemiş, köyü teröristlerin bastığını ve saldırıdan sonra kendilerinin katliam evine giderek yaralılara yardım ettiğini belirterek suçlamayı kabul etmemiştir. Mardin Cumhuriyet Başsavcılığı'nın Adalet Bakanlığı'na güvenlik nedeniyle duruşmanın başka yerde yapılması talebinin uygun bulunmasıyla duruşmanın Çorum’da yapılmasına karar verilmiş ve tutuklu 11 sanık 8 Ağustos'ta Çorum Kapalı Cezaevine nakledilmiştir. 2 Eylül 2009 tarihinde gerçekleşen ilk duruşmada Mehmet Çelebi olayı namus meselesi yüzünden işlediğini itiraf etmiştir.⁷ Mehmet Çelebi duruşmalarda, 10 çocuğundan en az 7'sinin babasının, karısıyla yasak ilişki yaşadığından dolayı öldürdüğü Fesih Çelebi olduğunu ileri sürerek DNA testi yapılmasını istemiştir.⁸

26 Nisan 2010 tarihindeki karar duruşması sonucunda Mehmet Çelebi ile birlikte Abdulhakim Çelebi, Mehmet Emin Çelebi, Mehmet Sait Çelebi, Ömer Çelebi, Süleyman Çelebi 44 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldı. Mehmet Çelebi'nin oğlu Mehmet Şirin Çelebi yaşı küçük olduğundan 44 kez 15 yıl hapis cezası alırken, Ahmet Çelebi'de evinde el bombası bulundurması nedeniyle 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1 sanığın aldığı 6 aylık hapis cezası ertelenirken, 4 sanık da beraat etmiştir.⁹ Karar sonrasında Mehmet Çelebi'nin yakınlarına 8 çocuğuna DNA testi yaptırılmasını ve kendisinden olmayan çocukları ile karısının öldürülmesi talimatını verdiği iddia edilmiştir.¹⁰ Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan Süleyman Çelebi, tutuklu bulunduğu Sincan Cezaevinde 5 Ocak 2011 tarihinde intihar etmiştir.¹¹

Sanık avukatlarının itirazı üzerine Yargıtay 1. Ceza Dairesi tarafından yürütülen yeniden yargılama sürerken, yapılan DNA testi sonuçlarında Mehmet Çelebi'nin çocuklarından birinin Fesih Çelebi'den olduğu ortaya çıkmış ve bu durumda dikkate alınarak Mehmet Çelebi'ye verilen 44 ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasından 43'ü onaylanırken, Fesih Çelebi cinayetinden aldığı müebbet hapis cezası kaldırılarak bu cinayet nedeniyle 21 yıl hapis cezasının yanı sıra cinayetlerde korucu silahını kullanması nedeniyle de 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Ayrıca saldırıda yaralanan Medine Çelebi'yi öldürmeye teşebbüs suçundan da 22 yıl 8 ay hapis cezası aldı. Katliamı gerçekleştirenlerden Abdulhakim Çelebi'de, aldığı diğer cezalara ilaveten saldırıda yaralanan Medine Çelebi'yi öldürmeye teşebbüs suçundan 22 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldı.¹²

Yetim kalmış çocukların rehabilitasyonu

Hükûmet ve sivil toplum kuruluşları, acılarını azaltmak ve katliamın anılarını unutturmak amacıyla öksüz çocuklar için mesleki terapi şeklinde Haziran 2009'da bir rehabilitasyon programı oluşturdu. Köyde jimnastik, atletizm ve yüzme dersleri vermek için ulusal jimnastikçi Nuri Batır tarafından bir spor merkezi kuruldu. Projenin ana sponsorları Diyarbakır Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Orta Doğu Koleji idi.

62 yetimin 35'i spor derslerine katıldı. Sadece bir haftalık eğitimden sonra çocuklar Batman'da bir spor yarışmasına katıldılar ve 15 takım arasında yedinci oldular.

21 çocuk ulusal ve uluslararası sahnede gösteri yapmaya hazırlandı. Yeteneklerini ilk olarak 30 Ağustos'ta Mardin'deki Zafer Bayramı kutlamaları sırasında gösterdiler. "Bilge Köyü Barış Çiçekleri" adlı gösterileri daha sonra Mardin, Diyarbakır ve Ankara'daki okul açılışlarında gerçekleşti. Kıbrıs, Kuzey Kıbrıs, Azerbaycan, Kuzey Irak, Filistin ve Lübnan gibi komşu ülkelerde sahnelenmek için "Barış Şovları" adlı bir gösteri hazırlandı.¹³

Olay sırasında hem annesini hem de babasını kaybeden on iki yaşındaki bir kız, spor aktivitelerinin olayı unutmasına yardımcı olduğunu söyledi. “Barış ve kardeşlik istiyorum” ve “Artık annelerini ve babalarını kaybeden çocukları görmek istemiyorum” dedi.